Ondanks de grote impact van corona op cliënten en personeel hebben de instellingen in de gehandicaptensector financieel gezien goed gedraaid in 2020. Het gezamenlijke nettoresultaat kwam uit op € 187 miljoen. Dit is voor een groot deel te danken aan de compensatie voor omzetderving en voor extra kosten door corona. Ook werden investeringen stop gezet of uitgesteld vanwege lockdowns en het afstandsbeleid.
Vooral de uitgaven voor personeel stegen fors met bijna € 450 miljoen tot € 6,4 miljard. Daarnaast werd er meer geld uitgegeven aan de directe zorg. De patiëntgebonden kosten stegen met 7,6 procent tot € 266 miljoen, onder andere door extra uitgaven voor infectiepreventie. Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van de gehandicaptensector over 2020. Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs onderzochten de cijfers van 129 instellingen voor gehandicaptenzorg met een omzet van € 1 miljoen of meer (84% van de sector). Ondanks de coronacrisis is de gezonde financiële positie van de gehandicaptensector niet aangetast, maar juist verbeterd. Tegelijkertijd is de invloed op medewerkers enorm met een hoge werkdruk en een verzuimpercentage van 7,2%, samen met de VVT-sector het hoogste verzuimcijfer in de Nederlandse gezondheidszorg.
Uit de gepubliceerde jaarcijfers van het gros van de instellingen in de gehandicaptensector over 2020 blijkt dat financieel gezien alle seinen op groen staan. Het gezamenlijke nettoresultaat was met € 187 miljoen zo’n € 60 miljoen hoger dan in 2019. Daarbij valt op dat kleinere organisaties (tot een omzet van € 25 miljoen) de beste rendementen halen. Ook schreven vorig jaar minder organisaties rode cijfers: 15 in 2020 tegen 21 in 2019. De omzet laat een stijging zien van bijna 6,7% ten opzichte van 2019 en komt uit op € 9 miljard. Ook in 2019 steeg de omzet al flink (+11%), toen met name door een toename van het zorgvolume. De stijging vorig jaar heeft vooral een incidenteel karakter, omdat de subsidie voor de zorgbonus (€ 1.000 voor elke zorgmedewerker) en de compensatie van coronagerelateerde kosten als omzet is verantwoord in de jaarrekening.
Meer cliënten intra- en extramuraal
Bij de onderzochte instellingen steeg het aantal intramurale cliënten met 6,5% tot in totaal 66.800 (waarvan circa 75% cliënten met dagbesteding). Met de toename van het aantal intramurale cliënten nam ook het aantal dagen zorg met verblijf toe. Wel was de stijging met 2,1% minder groot dan de toename van het aantal cliënten. Het is een indicatie dat de gemiddelde verblijfsduur van cliënten in de instellingen daalt. Het aantal dagdelen dagbesteding nam door Covid-19 af met bijna 16% naar 4,9 miljoen dagdelen. Veel zorgorganisaties stopten met het vervoer naar externe dagbesteding om zo het risico op besmettingen te verkleinen. Het aantal extramurale cliënten dat zorg ontving op basis van een volledig pakket thuis (VPT) steeg vorig jaar met 5,6% tot 2.712 cliënten.
Hogere kosten voor zorg, minder voor energie
De coronamaatregelen en extra cliënten zorgden er ook voor dat de inkoopuitgaven toenamen met 4,6% tot € 3,3 miljard in totaal. Bij deze exploitatiekosten valt vooral de stijging op van de kosten voor de (directe) zorg. De patiëntgebonden kosten zitten al jaren in de lift door duurdere behandelingen (therapieën) en de stijging van bijvoorbeeld medicijnprijzen. Vorig jaar stegen deze kosten met 7,6% (tot € 266 miljoen), onder andere door de aanschaf van beschermingsmiddelen. De kosten voor onderhoud en energie laten in 2020 als enige een daling zien (-1,2%). Dit komt vooral doordat onderhoudskosten zijn afgenomen. Bij veel organisaties kon het onderhoud niet volgens plan worden uitgevoerd en was sprake van extra focus op de zorgtaak door Covid-19. Daarnaast is er al langer een trend waarbij door investeringen in duurzame installaties de kosten van het energieverbruik dalen. De onderzochte instellingen hielden de hand op de knip als het gaat om investeringen. Deze daalden in 2020 fors met 12,8% tot € 589 miljoen.
Ziekteverzuim blijft oplopen
Het hoge ziekteverzuim in de gehandicaptensector is in het eerste coronajaar nog verder gestegen. In 2019 bedroeg het verzuimpercentage 6,4%; in 2020 is dit opgelopen tot 7,2%. De onderzochte instellingen zagen een toename van 1,8% in het aantal fte’s tot in totaal 102.000 werknemers. Omgerekend naar de totale gehandicaptenzorg gaat het om 121.000 fte. Wel blijft het aantal openstaande vacatures zorgelijk met ruim 5.000. Ook de totale personeelskosten namen behoorlijk toe met 7,6%. De toename komt onder andere door de instroom van extra medewerkers en de in 2020 uitgekeerde zorgbonus. Dat het nog steeds moeilijk is om de formatie op peil te houden blijkt ook uit de post personeel niet in loondienst (PNIL). De kosten voor de flexibele schil van zzp’ers en uitzendkrachten steeg in 2020 met 5% tot € 516 miljoen, al is dit wel een flinke daling ten opzichte van 2019 toen de kosten nog toenamen met bijna 24%.
Deze analyse van de jaarverslagen Intrakoop, Verstegen Accountants en Marlyse-Research omvat de gegevens van 129 instellingen (84% van de omzet van de sector), die in september 2021 zijn gedeponeerd. De zorgsector heeft van het ministerie van VWS uitstel gekregen en moeten uiterlijk 1 oktober hun jaarverslag over 2020 publiceren.
Comentários